ΓΡΑΣΕΠ 2ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ

 

 

A.    Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η

(http://www.pi-schools.gr/par)

                                        Ε Ρ Ε Υ Ν Α

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΚΑΙ EΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΤΕΕ

 (Σχολιασμός των ευρημάτων)

 

 

  ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ                                                                                              Σελίδα

 

 

Α.    ΕΙΣΑΓΩΓΗ………………………………………………………..…………...3

 

Β.    H ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ………………………….………….……..4

 

Γ.    ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ……………….……….……...5

 

Δ.    ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ (ΠΙΝΑΚΕΣ)…… …….….…6

 

Ε.    ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ……………..…...15

 

    ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

 

·        Σταμάτης Παλαιοκρασάς, Σύμβουλος Π.Ι. (Συντονιστής)

 

·        Παναγιώτης Ρουσέας, αποσπασμένος εκπαιδευτικός στο Π.Ι.

 

·        Βασιλεία Βρετάκου, αποσπασμένη εκπαιδευτικός στο Π.Ι.

 

 

  © ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ  ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ  (2001)

  Οι απόψεις των συντακτών, οι οποίες διατυπώνονται στην παρούσα έκθεση αναφοράς, δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις επίσημες θέσεις του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Το περιεχόμενο της παρούσας έκθεσης είναι διαθέσιμο και σε ηλεκτρονική μορφή στην ιστοσελίδα του Π.Ι. <http://www.pi-schools.gr/par

 

 

           Τελευταία, η ναυτική εκπαίδευση αποτελεί αντικείμενο σοβαρού προβληματισμού για τα συναρμόδια υπουργεία Παιδείας και Εμπορικής Ναυτιλίας.  Ο νέος υπουργός του Υ.Ε.Ν. κ. Χ. Παπουτσής, στις δηλώσεις του, με την ανάληψη των υπουργικών του καθηκόντων, επεσήμανε την ανάγκη αναβάθμισης της ναυτικής εκπαίδευσης, στο πλαίσιο νέων προκλήσεων για την εμπορική μας ναυτιλία, εν όψει του παγκόσμιου ανταγωνισμού.

           Ο σχεδιασμός προγραμμάτων σπουδών, μεταξύ άλλων παραγόντων, στηρίζεται στη λεπτομερή καταγραφή των χαρακτηριστικών των μαθητών, όπως το αρχικό γνωστικό τους επίπεδο, ο επαγγελματικός και εκπαιδευτικός τους προσανατολισμός, τα τυχόν κενά σε συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα, κ. ά.  Για να τεκμηριωθούν τα χαρακτηριστικά αυτά, η Συντονιστική Ομάδα (Σ.Ο.)* του Ναυτικού Τομέα, που συγκροτήθηκε στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο για να συντονίσει το έργο ανάπτυξης προγραμμάτων σπουδών και συγγραφής διδακτικών βιβλίων, αποφάσισε να αναθέσει στο Παρατηρητήριο Μετάβασης (στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ειδική απογραφική μελέτη των μαθητών της Α’ και Β’ τάξης στα 10 από τα 13 ναυτικά ΤΕΕ της χώρας.  Τα σχολεία αυτά είναι:  ΤΕΕ Άνδρου, 1ο ΤΕΕ Καρδαμύλων  Χίου, ΤΕΕ Βροντάδων Χίου, ΤΕΕ Ιθάκης, 9ο ΤΕΕ Πειραιά, 4ο ΤΕΕ Πάτρας, ΤΕΕ Ασπροπύργου, ΤΕΕ Οινουσών, 4ο Εσπερινό ΤΕΕ Πειραιά, και ΤΕΕ Κω.  Το ΤΕΕ Αγριάς, το 2ο ΤΕΕ Αλεξανδρούπολης και το 1ο ΤΕΕ Καβάλας, που φέτος λειτούργησαν για πρώτη φορά Ναυτικό-Ναυτιλιακό Τομέα, δεν ενέγραψαν μαθητές.

          Στο τεύχος αυτό παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα της μελέτης, ώστε να ενημερωθούν σχετικά τα στελέχη των υπουργείων Παιδείας και Εμπορικού Ναυτικού, καθώς και οι Ενώσεις των Εφοπλιστών που είναι οι δυνάμει εργοδότες των αποφοίτων της ναυτικής εκπαίδευσης.  Για τους τελευταίους, ειδικά, έχει προγραμματιστεί συνάντηση προβληματισμού και συζήτησης για τα ευρήματα της μελέτης στη Διεύθυνση Εκπαίδευσης του Υ.Ε.Ν., στην οποία θα εκπροσωπηθούν η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος, η Ένωση Εφοπλιστών Επιβατηγών Πλοίων, η Ένωση Εφοπλιστών Ακτοπλοΐας, η Ένωση Εφοπλιστών Μεσογειακών Πλοίων και η Ένωση Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού.  Στη συνάντηση αυτή θα παρευρεθεί και ο Σύμβουλος για θέματα εκπαίδευσης του Υπουργού Ε.Ν.

  Τα περιεχόμενα της έκθεσης που ακολουθεί περιλαμβάνουν:

  ·        συνοπτική περίληψη των ευρημάτων της μελέτης

·        περιγραφή της ερευνητικής μεθόδου (ταυτότητα της έρευνας)

·        παρουσίαση των ευρημάτων με πίνακες 

·        σχολιασμό των ευρημάτων (σε σχέση με τη διάρθρωση της ναυτικής εκπαίδευσης ως προς τα δύο επίπεδα σπουδών, καθώς και με τις προδιαγραφές σύνταξης προγραμμάτων σπουδών και συγγραφής διδακτικών βιβλίων)

  Τέλος, λόγω του σχετικά μικρού συνολικού αριθμού μαθητών, η ερευνητική ομάδα απέφυγε να διενεργήσει στατιστικές διασταυρώσεις μεταβλητών.

 

* Η Σ.Ο. αποτελείται από τους κ.κ. Φ. Ψαρά, εκπρόσωπο της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Κ. Σουφλέρη και Π. Φωκά, εκπροσώπους του Υ.Ε.Ν. και Σ. Παλαιοκρασά, Σύμβουλο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Β. Η ταυτότητα της έρευνας  

 

 

 


ΑΝΑΔΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Ερευνητική Ομάδα του Παρατηρητηρίου Μετάβασης).

 

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Διερεύνηση των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προτιμήσεων των μαθητών του Ναυτικού Τομέα ΤΕΕ, καθώς και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, με στόχο τη βελτίωση των προγραμμάτων σπουδών.

 

ΜΕΘΟΔΟΣ: Ποσοτική έρευνα με συμπλήρωση δομημένου ερωτηματολογίου στην τάξη.

 

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ - ΔΕΙΓΜΑ: Η έρευνα είναι απογραφικού τύπου. Συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο όλοι οι μαθητές της Α’ και Β’ τάξης σε 10 ναυτικά ΤΕΕ της χώρας (συνολικά 338 μαθητές).

 

ΧΡΟΝΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ: Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2001.

 

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ: Η επεξεργασία των δεδομένων έγινε με το στατιστικό πακέτο SPSS, v.  10.0

 

  

 

·         Περίπου 85% των μαθητών επιθυμούν, μετά την αποφοίτησή τους

από το ΤΕΕ, να συνεχίσουν σπουδές (56% μόνο σπουδές – 29%    σπουδές+εργασία).

 

·        Οι μαθητές που σκέφτονται να συνεχίσουν σπουδές προσδοκούν, στην πλειονότητά τους (78%), να σπουδάσουν σε Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού.

 

·        Όταν τελειώσουν τις σπουδές τους, θα επιδιώξουν να βρούν εργασία κατά  προτεραιότητα στο λιμενικό σώμα – σε οποιονδήποτε τύπο πλοίου – ή και σε γραφείο ναυτιλιακής εταιρείας.

 

·        Το 67% των μαθητών θεωρούν ότι είναι από καλά έως αρκετά καλά ενημερωμένοι  σχετικά με τις συνθήκες και τις προοπτικές του ναυτικού επαγγέλματος.

 

·        Ο μέσος όρος του βαθμού απολυτηρίου τους στο Γυμνάσιο είναι 14.

 

·        Οι περισσότεροι μαθητές (70%) δήλωσαν ότι αντιμετώπιζαν δυσκολίες στα μαθήματα του γυμνασίου (κυρίως στα Μαθηματικά και τη Φυσική).

 

·        Το 40% των μαθητών εργαζόταν παράλληλα με τη φοίτηση στο Γυμνάσιο.

 

·        Το 54% των μαθητών δήλωσαν ότι το ΤΕΕ βρίσκεται σε άλλη περιοχή από την περιοχή της πατρικής κατοικίας τους.

 

·        Οι περισσότεροι μαθητές δήλωσαν ότι προτίμησαν το Ναυτικό Τομέα, επειδή τους αρέσει η θάλασσα και επιθυμούν να ασχοληθούν με το ναυτικό επάγγελμα και, κατά δεύτερο λόγο, επειδή θεωρούν ότι θα έχουν υψηλές αποδοχές.

 

·        Οι μαθητές έχουν παρακολουθήσει μαθήματα Αγγλικών σε ιδιωτικά φροντιστήρια κατά μέσο όρο 6 χρόνια, μόνο όμως το 1/3 από αυτούς έχει  πιστοποιητικό γλωσσομάθειας (κατώτερου επιπέδου).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

 


 

 

 

 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.      Η διάρθρωση των Ναυτικών Σπουδών

 

Είναι σημαντικό εύρημα της μελέτης  ότι περίπου οι 85 στους 100 μαθητές σκοπεύουν να συνεχίσουν σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και ότι από αυτούς, οι 8 στους 10 επιλέγουν να συνεχίσουν σπουδές σε Ναυτική Ακαδημία.  Έτσι δημιουργείται ζήτημα πολιτικής για τη διάρθρωση των σπουδών για τα δύο επίπεδα.  Οι πολιτικές διάρθρωσης της ναυτικής εκπαίδευσης σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούν δύο μοντέλα.  Το ένα χρησιμοποιεί την κάθετη «σπονδυλοποίηση» (modularization) πλαισίων επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων και συνδέει τα δύο επίπεδα, μεταφέροντας πιστώσεις (transfer credit) αδιαβάθμητων γνώσεων και δεξιοτήτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (Σκωτία, Αγγλία).  Το άλλο μοντέλο πιστώνει ολόκληρο έτος φοίτησης. Έτσι οι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας ναυτικής εκπαίδευσης, που εγγράφονται σε Ναυτικές Ακαδημίες, παρακολουθούν διετές πρόγραμμα αντί του τριετoύς προγράμματος σπουδών που προορίζεται για απόφοιτους δευτεροβάθμιας γενικής εκπαίδευσης (Νορβηγία).

 

Όταν στις Ναυτικές Ακαδημίες της χώρας μας εγγράφονται απόφοιτοι ενιαίων λυκείων και ΤΕΕ (από άλλους τομείς), τίθεται το εύλογο ερώτημα: ποια είναι η σκοπιμότητα ύπαρξης του Ναυτικού Τομέα στα ΤΕΕ; τι κίνητρο προσφέρεται στους απόφοιτους του Γυμνασίου να επιλέξουν το Ναυτικό Τομέα;  Θεωρούμε ότι το ζήτημα αυτό είναι πολύ σοβαρό για το μέλλον της ναυτικής εκπαίδευσης στη χώρα μας, ώστε να είναι επιτακτική η ανάγκη εξέτασής του από τα δύο συναρμόδια υπουργεία.  Άλλες χώρες έχουν ήδη διαμορφώσει μια γενικότερη πολιτική ευέλικτης διάρθρωσης των δύο επιπέδων για όλες τις επαγγελματικές σπουδές, η οποία σπονδυλοποιεί κάθετα και οριζόντια (αρχική- συνεχιζόμενη, τυπική-άτυπη) την επαγγελματική κατάρτιση και την πιστοποίησή της.  Η ναυτική εκπαίδευση, επειδή περνάει σοβαρή κρίση στη χώρα μας, όσον αφορά τη μαθητική και σπουδαστική ζήτηση, δεν μπορεί να περιμένει τη γενικότερη διευθέτηση μιας ευέλικτης κάθετης διάρθρωσης των επαγγελματικών σπουδών στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.  Πρέπει να πρωτοπορήσει, γιατί το πρόβλημα είναι σοβαρό και η λύση του επείγει.

 

 

2.      Σχεδιασμός των προγραμμάτων σπουδών των ΤΕΕ

 

Τα ευρήματα που θεωρούμε ότι είναι σημαντικά και πρέπει οπωσδήποτε να ληφθούν υπόψη από τους συντάκτες των προγραμμάτων σπουδών και τους συγγραφείς των διδακτικών βιβλίων είναι τα εξής:

·        Οι 4 στους 10 μαθητές εργάζονταν παράλληλα με τη φοίτησή τους

·        Οι 7 στους 10 μαθητές είχαν δυσκολίες μάθησης, όταν φοιτούσαν στο Γυμνάσιο (οι 6 στους 10 στα Μαθηματικά, οι 4 στους 10 στη Φυσική και στη Χημεία)

·        Ο μέσος όρος του βαθμού απολυτηρίου τους στο Γυμνάσιο είναι 14

·        Σχεδόν όλοι είναι έντονα προσανατολισμένοι να εργαστούν, μετά τις σπουδές τους, στο Ναυτικό Τομέα

 

Τα αποτελέσματα αυτά προδιαγράφουν και τα προγράμματα σπουδών και τον παιδαγωγικό σχεδιασμό της μάθησης, αλλά και της συγγραφής διδακτικών βιβλίων.

Όσον αφορά τη διάρθρωση των σπουδών, πρέπει να αυξηθεί το ποσοστό των μαθημάτων γενικής παιδείας και ιδιαίτερα οι ώρες των Μαθηματικών και της Φυσικής. Είναι σκόπιμο, το ποσοστό γενικών μαθημάτων να φτάσει τη μέγιστη τιμή που ορίζει ο Ν.2640/98.  Δηλαδή 42% για την Α’ τάξη, 37% για τη Β’ τάξη και 27% για τη Γ’ τάξη.  Όμως οι πρόσθετες ώρες δεν πρέπει να καλυφθούν με περισσότερη ύλη, αλλά να χρησιμοποιηθούν για περισσότερες εφαρμογές των γνώσεων πάνω σε πραγματικά προβλήματα που προκύπτουν κατά την άσκηση του ναυτικού επαγγέλματος.  Με αυτό τον τρόπο θα καλυφθούν τα γνωστικά κενά και ταυτόχρονα η μάθηση θα καταστεί πιο αποτελεσματική, επειδή οι μαθητές θα παρακινούνται να μάθουν από τις αυθεντικές εφαρμογές.

 

Επειδή τα χαρακτηριστικά των μαθητών, που σχετίζονται με τις δυσκολίες μάθησης και τις επιδόσεις τους, απαιτούν ιδιαίτερη στρατηγική παρώθησης, θεωρούμε σκόπιμο, όσον αφορά τη σύνθεση των μαθημάτων, ειδικά για τις δύο τελευταίες τάξεις, αντί για στεγανοποιημένα κατά επιστημονικό αντικείμενο μαθήματα να οριστούν πεδία διεπιστημονικής εφαρμογής επαγγελματικών γνώσεων, κατά χώρο του πλοίου. Δηλαδή, επαγγελματικές γνώσεις με εφαρμογή στη Γέφυρα, στο Κατάστρωμα, στο χώρο της μηχανής, στο χώρο βοηθητικών μηχανημάτων κ.ο.κ.  Έτσι η διδασκαλία επαγγελματικών εννοιών και γνώσεων θα συνδέεται άμεσα με αυθεντικές εφαρμογές τους, με αποτέλεσμα τη μέγιστη παρώθηση μαθητών που η αυτο-εκτίμησή τους μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα είναι προβληματική, όπως διαπιστώθηκε από την παρούσα μελέτη.  Η διάρθρωση αυτή των μαθημάτων ευνοείται και από το γεγονός ότι η ναυτική επαγγελματική εκπαίδευση στηρίζεται κυρίως σε δύο ειδικότητες εκπαιδευτικών, πλοιάρχους και μηχανικούς, οι οποίοι έχουν την ικανότητα να διδάσκουν διεπιστημονικά τις ναυτικές γνώσεις.

 

Την ίδια προσέγγιση πρέπει να ακολουθήσει και η συγγραφή των διδακτικών βιβλίων. Σε κάθε ενότητα των βιβλίων αυτών, θα πρέπει εισαγωγικά να υπογραμμίζεται η επαγγελματική εφαρμογή των νέων γνώσεων, με σκοπό την αρχική παρώθηση των αναγνωστών. Στη συνέχεια, η θεωρητική θεμελίωση θα πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο απαραίτητο και να ακολουθούν αυθεντικά παραδείγματα και πραγματικές εφαρμογές στο πλοίο.  Όταν οι θεωρητικές έννοιες είναι ιδιαίτερα δύσκολες, θα πρέπει ο συγγραφέας να παρουσιάζει συσχετισμούς με ήδη κεκτημένες γνώσεις και εμπειρίες των μαθητών. Άλλωστε, όπως αποδείχθηκε από τη μελέτη, οι  4 στους 10 έχουν πολλές παραστάσεις από χώρους εργασίας.  Για το συγκεκριμένο επίπεδο μαθητών, ένα αποτελεσματικό διδακτικό βιβλίο πρέπει να ακολουθεί την εξής αναλογία κατά ενότητα:  30% νέα γνώση (θεωρία), 30% συσχέτιση της νέας γνώσης με ήδη κεκτημένες σχετικές γνώσεις σε προαπαιτούμενα μαθήματα, καθώς και με τεκμηριωμένες εμπειρικές παραστάσεις των μαθητών, και τέλος 40% αυθεντικές εφαρμογές, απεικονίσεις, γραφήματα, φωτογραφίες και άλλα παραστατικά, που βοηθούν στην εμπέδωση της νέας γνώσης.

 Πίσω στις Έρευνες