από το  βιβλίο " Η Τέχνη της Επικοινωνίας" του Verdeber

Η τελική φάση της ακρόασης είναι η ανταπόκριση. Η έλλειψη ή όχι της ανταπόκρισης δείχνει, αν η επικοινωνία έλαβε χώρα, αν έγινε αντιληπτό το μήνυμα.

  Θέματα κλειδιά  για ικανότητα ανταπόκρισης:

Συναισθηματική κατανόηση είναι η ανεύρεση και αναγνώριση των συναισθηματικών σταδίων των άλλων ανθρώπων και κατάλληλη ανταπόκριση.

Επιτυγχάνεται: Με παρατήρηση λεκτικών και μη λεκτικών υπαινιγμών και αναγνώρισης της συναισθηματικής κατάστασης.

1. Κατάλληλη ανταπόκριση ( Ικανότητα επικοινωνίας):

Δείχνει: 1. Κατανόηση του τι έγινε.

2. Μοίρασμα συναισθημάτων.

3. Προθυμία να ακούσουμε κάποιον να μιλάει για τα συναισθήματά του.

2. Ανακάλυψη & αναγνώριση συναισθηματικής κατάστασης

 ( ικανότητα αντίληψης).

Γίνεται όπως βλέπουμε την κατάσταση μέσα από τα μάτια του άλλου.

 Δηλ. η κατανόησή μας βασίζεται στη γνώση μας για το χαρακτήρα του συγκεκριμένου ατόμου και των συναισθημάτων που αυτός πράγματι έχει.

Μπορεί να οφείλεται:

ü          Σε δική μας εμπειρία σε μια παρόμοια κατάσταση.

ü          Στις φανταστικές μας αντιδράσεις σ’ αυτήν την κατάσταση.

ü          Στις εμπειρίες μας στην παρακολούθηση αυτού που μιλάει, σε παρόμοιες καταστάσεις.

Η συναισθηματική κατανόηση δεν είναι συμπάθεια

  Συμπάθεια σημαίνει: α. Αντιγραφή αισθημάτων.

 β. Συναίσθηση λύπης ή οίκτου για κάποιου άλλου το  πρόβλημα.

  Αύξηση επιπέδου συναισθηματικής κατανόησης

  Απαιτεί: Φροντίδα = Να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση του άλλου.

            Συγκέντρωση στη συμπεριφορά παρατήρησης.

Όταν αρχίζει η συζήτηση να κάνουμε ερωτήσεις στον εαυτό μας

π.χ.: *Σε τι κατάσταση πιστεύω ότι είναι ο άνθρωπος τώρα;

                *Ποιες είναι οι ενδείξεις που ο άνθρωπος δίνει και χρησιμοποιώ για να βγάλω αυτό το συμπέρασμα;

Ρωτώντας τον εαυτό μας πως νιώθουμε όταν μας δείχνουν συναισθηματική κατανόηση, πετυχαίνουμε ένα στάδιο συναισθηματικής κατανόησης.

Άρα όταν ένας ομιλητής ή άτομο λέει κάτι:

· Συγκεντρωνόμαστε στα λεκτικά και μη λεκτικά μηνύματα..

· Υιοθετούμε μια στάση ενδιαφέροντος για τον άνθρωπο.

· Προσπαθούμε να θυμηθούμε ή να φανταστούμε πως θα νιώθαμε σε παρόμοιες καταστάσεις.

· Χρησιμοποιούμε τις ενδείξεις της συμπεριφοράς του ανθρώπου για να φανταστούμε τα αισθήματά του.

·  Ανταποκρινόμαστε μ’ ένα τρόπο που δείχνει την ευαισθησία μας στα συναισθήματα που έχουμε λάβει.

 Διευκρίνιση νοήματος

Γίνεται με:

· Αμφισβήτηση   δηλ. Γίνονται ερωτήσεις για  επί πλέον πληροφορίες.

1.                      Άρθρωση των ερωτήσεων ,(προς αποφυγήν αγένειας).

α. Να είμαστε συγκεκριμένοι όσον αφορά το στόχο της ερώτησης. Ερωτήσεις σε σχέση με:

ü                      Σημαντικές πληροφορίες

ü                      Διευκρίνιση της χρήσης ενός όρου

ü                      Το να καταλάβουμε τα αισθήματα των άλλων

ü                      Να φανεί η ευαισθησία μας

  β. Να μη φαίνονται απότομες.

γ. Να χρησιμοποιούμε θετικές, μη λεκτικές ενδείξεις ( ειλικρινής ο τόνος της φωνής).

δ. Να πάρουμε το βάρος της άγνοιας επάνω μας

 Μεγάλο εμπόδιο στην αποτελεσματική επικοινωνία είναι η έλλειψη κατανόησης

· Παράφραση: Έκφραση με δικές μας λέξεις της κατανόησης του μηνύματος. ΔΕΝ είναι επανάληψη.

πολύ διαφορετικό από αυτό που ο άνθρωπος πράγματι εννοεί.

ΠΑΝΤΑ χρειάζεται η παράφραση ακόμη κι αν νομίζουμε ότι καταλάβαμε καλά.

Είδη παράφρασης:

1.                      Συγκέντρωση στο περιεχόμενο.

2.                      Συγκέντρωση στα αισθήματα  του ομιλητή για το περιεχόμενο.

3.                      Συγκέντρωση και στα δύο.

Σημ. α. Στην παράφραση περιεχομένου, βάζουμε δικές μας λέξεις, στη σημασία ή την έννοια που κατέχει το νόημα του μηνύματος.

β. Η παράφραση αισθημάτων είναι μια ανταπόκριση συμμετοχής.

( Ανταπόκριση στις μη λεκτικές ενδείξεις του ομιλητή).

Πότε χρειάζεται να παραφράζουμε;

Ø                      Όταν θέλουμε καλύτερη κατανόηση του νοήματος για να ανταποκριθούμε κατάλληλα.

Ø                      Όταν δεν είμαστε σίγουροι για το τι έχει πει ή αισθάνεται ο άνθρωπος.

Ø                      Αν αντιλαμβανόμαστε ότι ό,τι ειπώθηκε, μάλλον δεν είναι αυτό που ο άνθρωπος ήθελε να πει, ίσως λόγω συναισθηματικής πίεσης.

Ø                      Αν κάτι μας πείραξε απ’ αυτό που ακούσαμε και έχουμε έντονη αντίδραση.

Ø                      Όταν δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε καλά, λόγω ανεπάρκειας της γλώσσας. ( ξένη γλώσσα, περίεργη προφορά κλπ).

Άρα: Όταν ακούμε το μήνυμα: Να καθορίσουμε τη σημασία του για μας και, αν θεωρούμε, ότι η παράφραση είναι απαραίτητη, να ξαναδηλώνουμε το μήνυμα..

  Βοηθητικές αντιδράσεις: στην ικανότητα συμμετοχής

o                        Δίνουν έγκριση ή επιδοκιμάζουν τα συναισθήματα ενός ανθρώπου.

o                        Γνωστοποιούν το δικαίωμά του να έχει αισθήματα.

o                        Μπορεί να τονώσουν τη συμπεριφορά.

o                        Δείχνουν πώς να κάνει κανείς κάτι καλύτερο.

Αυτές είναι:

  v  Υποστήριξη

  Έχει ως αποτέλεσμα την ανταπόκριση με τρόπο που να καταπραΰνει, επιδοκιμάζει, μειώνει την ένταση. Δείχνει ότι συμπάσχουμε συναισθηματικά με τα αισθήματα του άλλου.

  Η υποστήριξη μπορεί να είναι: 1. Θετικών αισθημάτων: Κρατάμε προσεκτικά τα καλά αισθήματα. Δείχνουμε μια προσπάθεια να μοιραστούμε τα αισθήματα με τον άλλο.

2.                      Αρνητικών αισθημάτων: Προσπάθεια να βοηθηθεί το άτομο χωρίς να ενισχυθούν τα αρνητικά αισθήματα.

  Ενώ τα αρνητικά αισθήματα κανονικά μπορεί να χρειαστούν μέχρι και ώρες να υποχωρήσουν, μια κατάλληλη πρόταση υποστήριξης, μπορεί να επαναφέρει το άτομο σύντομα στα φυσιολογικά.

Οι άνθρωποι χρειάζονται περισσότερο τις προτάσεις υποστήριξης στα αρνητικά παρά στα θετικά αισθήματα.

  Σημ. Υποστήριξη δε σημαίνει ότι πρέπει να μοιραστούμε το συναίσθημα, αλλά χρειαζόμαστε να ανταποκριθούμε συμμετέχοντας συναισθηματικά.

         · Όταν οι προτάσεις υποστήριξης είναι εκτός επαφής με τα πραγματικά γεγονότα, μπορεί να ενθαρρύνουν συμπεριφορά που είναι πράγματι καταστρεπτική.

· Κάποιες φορές μπορεί να χρειάζεται να μην ειπωθεί τίποτα.

· Μη δίνετε συμβουλές!!

  Για να κάνουμε προτάσεις υποστήριξης πρέπει

q            Να ακούμε προσεκτικά.

q            Να συμμετέχουμε συναισθηματικά.

q            Να αρθρώνουμε μια απάντηση που ταιριάζει, είναι πρέπουσα στα αισθήματα που έχουμε αναγνωρίσει.

q            Να συμπληρώνουμε τη λεκτική μας ανταπόκριση με κατάλληλες μη λεκτικές ανταποκρίσεις.

Ας αρχίσουμε την πρόταση ερμηνείας με μια υποστήριξη.

Ας θυμηθούμε ότι στόχος είναι η βοήθεια στον άνθρωπο να δει κι άλλη πιθανότητα που ίσως ίχει παραβλέψει.